کیستهای تخمدان انواع بسیار زیادی دارند , نوع اول این کیستها که شایعترین آنها نیز می باشد در سنین باروری دیده می شوند وشامل کیستهای جسم زرد و فولیکولرمی باشند . این کیستها دیواره نازکی داشته و اغلب سایز 6-3 سانتی متر دارند و خود بخود برطرف میشوند ( حتی بدون دارو ) .
نکته مهم در مورد کیستهای تخمدان این است که در صورتیکه بیمار درد شدید زیر دل ( معمولاً بعد از رابطه جنسی ) داشته باشد باید سریع به مراکز اورژانس درمانی مراجعه کند چون احتمال پارگی یا پیچ خوردگی کیست تخمدان هست که باید تحت نظرپزشک زنان اقدامات لازم انجام شود .
در تصویر زیر می توانید تفاوت تخمدان سالم و تخمدانی که کیست دارد را متوجه شوید.
تخمدان پلی کیستیک
نوع دوم کیستهای تخمدان تحت عنوان تخمدان پلی کیستیک مطرح میشوند ، البته باید بدانید در این بیماری هیچگونه کیستی به معنای واقعی در تخمدان یافت نمی شود و فقط فولیکولهای ریز دور تا دور تخمدان را احاطه کرده است . مردم عادی در اصطلاح به آن تنبلی تخمدان می گویند و در جوامع کنونی بعلت سبک زندگی (یعنی بی تحرکی و خوردن فست فود و .... که منجر به افزایش وزن شده است) به وفور دیده میشود. بخصوص نوجوانان و جوانان را درگیر می کند . بهمین دلیل در مورد آن توضیح بیشتری داده خواهد شد .
در این بیماری معمولا خانمهای جوان چاق با عادتهای ماهیانه نا منظم و اغلب دیر دیر با موی زائد فراوان و اکنه یا 
جوشهای متعدد به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه می نمایند . در این موارد پزشک با شرح حال و معاینه و درخواست سونوگرافی و دادن آزمایشات لازم بخصوص هورمونهای مردانه به تشخیص قطعی می رسد ودرمان را که طولانی مدت نیزمی باشد جهت بیمار شروع می¬نماید . در سونوگرافی فولیکولهای کوچک متعدد به شکل گردنبند در محیط تخمدان گزارش می شود . بایستی یادآوری نمایم که در این گروه از بیماران، باروری تحت تاثیر زیادی قرار می گیرد هرچند که معمولاً به خوبی به درمان نازایی پاسخ میدهند . فشار خون و دیابت نیز در این بیماران در سنین بالاتر شیوع بیشتری خواهد داشت. ( با توجه به چاقی بیماران )
در ضمن در صورتیکه این بیماران از درمان اجتناب نمایند درآینده دور یعنی حول و حوش یائسگی احتمال ابتلا به سرطان پستان و رحم را در مقایسه با افراد نرمال جامعه بیشتر دارند ( بدلیل سطح استروژن بالا در این افراد ) .
درمان پلی کیستیک:
قدم اول و سهم عمده درمان این بیماری توسط خود بیمار می باشد: با اصلاح سبک زندگی که شامل تحرک فراوان ( ورزش ) و رژیم غذایی مناسب هست ( بطور کلی کاهش وزن حتی در افراد با وزن متعادل ) وضعیت هورمونی این بیماران بسیار تعدیل خواهد شد و علائم بیماری بخوبی کنترل خواهد شد .
و اما قسمت دوم که درمان دارویی می باشد توسط پزشک متخصص زنان و زایمان انجام می شود. معمولاً براساس اینکه بیمار خواهان بارداری باشد یا نه درمان متفاوت خواهد بود. چنانچه بیمار خواهان بارداری باشد ، با کاهش وزن در عرض چند ماه بسیاری از بیماران حتی خودبخود باردار می شوند و در صورت عدم بارداری داروهای تحریک تخمک گذاری در صورت نیاز تجویز می شود. اگربیمارخواهان بارداری نباشدعلاوه بر کاهش وزن از قرصهای خوراکی ضد بارداری یا پروژستینها برای درمان استفاده می شود . در کنار این داروها چون این بیماران مقاومت به انسولین نیز دارند داروهائی چون متفورمین تجویز خواهد شد . البته بعضی بیماران این دارو را بعلت اینکه اغلب در بیماران دیابتی استفاده می شود مصرف نمی کنند و یا فکر می کنند پزشک متخصص زنان و زایمان یا داروخانه اشتباهاً این دارو را داده است. باید بدانید که این دارو کمک زیادی به درمان خواهد کرد .
در پایان این مبحث یادآور می شوم که اگر این بیماران تحت درمان تیمی قرار بگیرند ( یعنی متخصص زنان – متخصص غدد و متخصص تغذیه ) بمراتب درمان بهتری انجام خواهد شد و باز تاکید می نمایم که اراده قوی این بیماران برای کاهش وزن رکن مهم درمان خواهد بود .